Het alfabet
Het Maori alfabet - Te Pū Taka Māori Het Māori alfabet bestaat uit slechts 15 letters. Hiervan zijn er 8 enkelvoudige medeklinkers, 2 samengestelde medeklinkers en 5 klinkers. Klinkers kunnen zowel kort als lang zijn. Lange klinkers worden aangeduid met een macron, een streepje boven de letter: Ā, Ē, Ī, Ō, Ū. Voor de komst van de Europeanen werd er nog geen schriftsysteem gebruikt door de Maori. Vanaf het moment dat James Cook voet aan wal zette in Nieuw-Zeeland werden er pogingen gedaan de taal van de Maori op schrif te stellen. De spelling is sindsdien sterk veranderd. Waar in 1773 nog aghee werd geschreven, is dat in de moderne spelling aki (aanmoedigen) geworden. Tussen 1817 en 1820 werkte professor Samuel Lee van de Universiteit van Cambridge samen met het stamhoofd van de Ngāpuhi-stam Tītore en zijn jongere familielid Tui en vervolgens met stamhoofd Hongi Hika en zijn jongere familielid Waikato; zij ontwikkelden een definitieve spelling op basis van de noordelijke uitspraak Hun werk werd in 1820 gepubliceerd onder de titel First Grammar and Vocabulary of the New Zealand Language. In 1830 werden er nog een paar wijzigingen in de spelling doorgevoerd. De enige wijzigingen die daarna nog zijn doorgevoerd is de toevoeging van de letter wh en het consequent aangeven van lange klinkers door middel van een mecron. |
Nr. | Hoofdletter | Kleine letter | Naam | Uitspraak | Opmerkingen |
1 | A | a | a | a | |
2 | E | e | e | e | |
3 | H | h | ha | h | |
4 | I | i | i | i | |
5 | K | k | ka | k | |
6 | M | m | ma | m | |
7 | N | n | na | n | |
8 | NG | ng | nga | ng | Als in angel. |
9 | O | o | o | o | |
10 | P | P | pa | p | |
11 | R | r | ra | r | |
12 | T | t | ta | t | |
13 | U | u | u | oe | Als in stoep. |
14 | W | w | wa | w | |
15 | WH | wh | wha | wh / f |
"De hel, dat zijn de anderen.
Ferri janë të tjerët.
"